Ölen Kişinin Mirasçılık Belgesi Nasıl Alınır?
Mirasçılık belgesi veya veraset ilamı vefat eden kişinin mirasçılarını ve mirasçıların miras paylarını gösteren belgedir. Mirasçılar mirasçılık belgesi ile vefat eden kişinin mirasçısı olduklarını ve miras paylarını ispat etmekte, murisin terekesindeki mallar üzerinde tasarrufta bulunabilmektedir.
Vefat eden kişinin geriye kalan taşınır ve taşınmaz mallarının intikalini yapabilmek, mirasa konu mallar üzerinde tasarrufta bulunabilmek (örneğin miras bırakanın bankadaki parasını isteyebilmek için ilgili bankaya mirasçılık belgesinin ibraz edilmesi gerekmektedir.), vergi dairesine beyanname sunabilmek, ölüm ve yetim aylığı başvurusunda bulunabilmek, vefat eden kişinin mirasçısı ve miras payının ne kadar olduğunun ispatlanması vs. hususlarda mirasçılık belgesi önem arz etmektedir.
4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 598. maddesinde; mirasçılara, mirasçılık belgesinin sulh hukuk mahkemeleri veya noterlikler tarafından verileceği belirtilmiştir. Buna göre yasal mirasçılar herhangi bir Sulh Hukuk Mahkemesine veya Noterliğe başvurarak mirasçılık belgesini alabilirler. Örneğin; Ankara ilinde yaşayan bir kimse babasının vefatının ardından Ankara Sulh Hukuk Mahkemelerine veya kendisine en yakın Noterliğe başvurmak suretiyle mirasçılık belgesi alabilecektir.
Ancak 1512 sayılı Noterlik Kanununun 71/B maddesi gereğince; başvuran kişiye mirasçılık belgesi verilmesinin yargılamayı gerektirmesi, nüfus kayıtlarının mirasçılık belgesi verilmesi konusunda yeterli olmaması veya mirasçılık belgesinin yabancılar tarafından talep edilmesi durumunda, mirasçılık belgesi noterler tarafından verilemeyeceği belirtilmiştir. Bu halde mirasçılık belgesi alınabilmesi için ilgili kişilerin bulundukları yer Sulh Hukuk Mahkemesine yazılı olarak bir dilekçe ile başvuruda bulunmaları gerekmektedir.
Mirasçılık belgesinin ilgili mahkeme veya Noterlik tarafından nasıl düzenleneceği Yargıtay 14. HD., E. 2016/9843 K. 2019/3682 T. 29.4.2019 sayılı kararında şu şekilde açıklanmıştır: “Mirasçılık belgesi verilmesine ilişkin davada irs ilişkisi kural olarak nüfus kayıtları ile ispat olunur. Nüfus kayıtları belgeledikleri olguların doğruluğuna kanıt oluşturur. Bunların içeriğinin doğru olmadığının ispatı kanunlarda başka bir hüküm bulunmadıkça herhangi bir şekle tabi değildir. (TMK md.7) Hakim çekişmesiz yargıda re’sen araştırma ilkesi uyarınca, davanın ispatı için gerekli bütün delillere başvurabilir.”
Mirasçıların Sulh Hukuk Mahkemesi aracılığıyla mirasçılık belgesi almak istemesi halinde süreç ortalama birkaç gün sürebilmektedir. Noterlikler aracılığıyla talepte bulunulması halinde ise başvuru daha kısa bir sürede sonuçlandırılmaktadır.
Miras bırakanın ölüme bağlı bir tasarrufla mirasçı ataması veya belirli mal vasiyetinde bulunması halinde; atanmış mirasçı veya vasiyet olunan kişi de vefat edenin son yerleşim yeri Sulh Hukuk Mahkemesine başvuruda bulunarak mirasçılık belgesi (veya vasiyet alacaklısı olduğuna ilişkin bir belge) almak için talepte bulunabilir. Bu halde ilgili Sulh Hukuk Mahkemesince miras bırakanın; mirasçı atama veya mal vasiyetinde bulunmaya ilişkin ölüme bağlı tasarrufu diğer mirasçılar ve vasiyet alacaklılarına tebliğ edilerek bir ay süre içerisinde itiraz edebilecekleri belirtilir. Tebliğ tarihinden itibaren bir ay süre içerisinde herhangi bir itirazda bulunulmaması halinde talepte bulunan atanmış mirasçıya veya vasiyet alacaklısına mirasçı veya vasiyet alacaklısı olduğuna ilişkin bir belge verilir. Diğer taraflarca itirazda bulunulması halinde ise itiraz sonuçlanıncaya kadar atanmış mirasçı veya vasiyet alacaklısı olduğunu iddia eden kişiye mirasçılık belgesi verilmez.
“Dosya içerisindeki bilgi ve belgelere göre, muris….’ın 08.04.2003 tarihinde… Noteri tarafından resmen düzenlenen vasiyetname ile muayyen bir mal için davacıyı vasiyet alacaklısı olarak atadığı anlaşılmaktadır. Bu durumda mahkemece yukarıda açıklanan hususlar ile “Çoğun içinde azı da vardır” kuralı gereği atanmış mirasçılık belgesi verilmesi isteminin vasiyet alacaklısı belgesi verilmesi istemini de kapsadığı gözetilerek davanın kısmen kabulü ile vasiyet alacaklısı belgesi verilmesi gerekirken davanın nitelendirilmesinde yanılgıya düşülerek yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş, hükmün bu nedenle bozulması gerekmiştir.” (Yargıtay 14. HD., E. 2015/11921 K. 2016/2566 T. 1.3.2016)
Yargıtay uygulamasında hukuki yararın varlığına bağlı olarak; mirasın reddedilmesi, mirastan feragat, mirastan çıkarılma ve mirastan yoksunluk hallerinde de ilgililerin mirasçılık belgesi talep edebileceği belirtilmektedir (Yargıtay 7. HD., E. 2012/5285 K. 2012/6916 T. 10.10.2012).
Mirasçılar ile vasiyet alacaklılarına verilen mirasçılık belgesi aksi ispat edilinceye kadar geçerli olan resmi belgedir. İlgililer tarafından mirasçılık belgesinin iptaline yönelik olarak dava her zaman açılabilir.
Av. Oktay Altunkaya
